Баҳром Шарафзода

Муовини раиси шаҳри Роғун

Дар ҳошияи паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи самтҳои асосии сиёсати дохилию хориҷии ҷумҳурӣ», ки санаи 28 декабри соли 2024 ироа шудааст.

Мактаб ва маориф дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дар маркази таваҷҷуҳи ҳукумати мамлакат қарор дошта, ҳамчун самти афзалиятноки сиёсати давлатӣ ба ҳисоб меравад. Тавре аз паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи самтҳои асосии сиёсати дохилию хориҷии ҷумҳурӣ», ки санаи 28 декабри соли 2024 ироа гардид мебинем, ки самти маориф аз масъалаҳои меҳварию асосии ин паём маҳсуб меёбад.

Тавре медонем, 28 декабри соли 2024 Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи самтҳои асосии сиёсати дохилию хориҷии ҷумҳурӣ» ироа гардид. Паём фарогири таҳлилҳои амиқ ва шарҳу тавзеҳи мукаммал буда, масъалаҳои муҳими ҳаёти иҷтимоӣ, иқтисодӣ, сиёсӣ, фарҳангӣ ва илмии кишварро дар бар гирифтааст. Ҷумҳурии Тоҷикистон имрӯз ба шоҳроҳи бузурги тараққиёт ва тақвияти рушди босуботи кишвар ворид гардидааст, ки натиҷаи ин гуфтаҳо ба таври пурра ва возеҳу равшан дар паём зикр гардидаанд.

Пешвои миллат, зимни ироаи паём иброз доштанд, ки соли 2024-ум ҳаҷми маҷмуи маҳсулоти дохилии кишвар ба беш аз 150 миллиард сомонӣ ва суръати рушди воқеии он ба 8,4 фоиз расонида шуд. Қобили зикр аст, ки дар панҷ соли охир суръати рушди иқтисоди миллӣ ба ҳисоби миёна 7,7 фоизро ташкил дод. Ҷиҳати рушди иқтисодиву иҷтимоии кишвар ва амалисозии лоиҳаҳои афзалиятноки сармоягузории давлатӣ, инчунин, татбиқи нақшаву барномаҳои миллӣ, соҳавӣ ва маҳаллӣ дар панҷ соли охир аз ҳисоби буҷети давлат ва сармояи дохиливу хориҷӣ зиёда аз 197 миллиард сомонӣ равона карда шуд. Албатта, дар раванди соли сипаришуда дар ҳамаи соҳаҳои ҳаёти ҷомеа пешравиҳои назаррас ба даст омадаанд.

Яке аз масоили мубрам ва муҳим дар паёми Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ​соҳаҳои илму маориф буд, ки вобаста ба ин таваҷҷуҳи хоса зоҳир намуданд. Зеро моҳияти сиёсати сарвари давлатамон аз солҳои нахустини роҳбариашон рушди илму маорифро фаро мегирад. Тавре дар яке аз суханрониҳояшон сарвари давлатмон гуфтаанд: “То замоне, ки мо барои аҳли илму маориф, зиёиён, онҳое, ки офаранда, парваришдиҳанда ва муҳофизи маънавиёт, ахлоқ ва маърифати ҷомеа ҳастанд, зиндагии сазовору шоистаеро муҳайё накунем, мақому мартабаи онҳоро ба дараҷае, ки мебояд, баланд набардорем, ба пешрафт умед бастанамон душвор аст”. Албата метавон гуфта, ки ҷомеаи мо дар шароити ҷаҳонишавӣ ба нерӯи кории бомаърифат, соҳибихтисос, боистеъдод, навовару эҷодкор ва забондон ниёз дорад. Аз ин лиҳоз, вазифаи маориф, ҷомеа ва волидон дар мадди аввал аз он иборат аст, ки ба фарзандон дониши илмњои муосир бо навоварињои илму технологияи пешрафтаи ҷаҳони муоссиро омӯзонанд. Барои ба камол расидани онҳо шароити хуб фароҳам оварда, ба тарбияи онҳо диққати ҷиддӣ зоҳир намоянд. Зеро василаи асосии рушди ҷомеа ва пешрафти миллату давлат низ маҳз аз ашхоси босавод ва донишманд вобастагии амиқ дорад.

Маврид ба зикр аст, ки Пешвои миллат барои боз ҳам баланд бардоштани нақши маориф дар ҷомеа тавсияҳои муҳим ироа намуда, масоили рушди маориф, сифати таълиму тарбия дар муассисаҳои миёна ва олии кишварро махсусан таъкид намуданд. Таваҷҷуҳи вижаи роҳбари давлат ба соҳаи илму маориф далели он аст, ки ҳалли мушкилоти соҳаи мазкур дар меҳвари сиёсати пешгирифтаи ҳукумати кишвар қарор дорад.

Роҳнамоиҳои роҳабри давлат мо аҳли илму маорифро водор месозад, ки дар раванди таълим нисбати баланд бардоштани сатҳи маърифати толибилмон, омӯзиши забонҳои хориҷӣ, илмҳои дақиқ ва технологияи муосир диққати бештар равона сохта, насли наврас ва ҷавононро дар рӯҳияи худшиносии миллӣ, ҳифзи арзишҳои фарҳанги бостонӣ, ифтихор аз давлату давлатдории миллӣ ва арҷ гузоштан ба мероси пурғановати ниёгон тарбия намоем. Илова бар ин, насли наврасро дар руҳияи ватандустию ифтихори миллӣ ва арҷу эҳтиром гузоштан ба муқаддасоти давлати соҳибистиқлоли Ҷумҳурии Тоҷикистон тарбия кардан вазифаи авалидараҷаи волидону омӯзгорон мебошад.

Пешвои муаззами миллат: “Яъне то вақте, ки тамоми ҷомеа ба мактаб ва низоми маориф рӯй наоварад, миллат дастнигар, хору зор, таҳқиргашта ва афроди он моил ба ҳама гуна ҷиноятҳои сангину пешгӯйинашаванда боқӣ хоҳанд монд. Аз ин лиҳоз метавон хулоса кард, ки сифати давлат на ба шумораи аҳолӣ, балки ба сифати аҳолӣ вобаста мебошад”. Ин гуфтаҳо бори дигар собит месозад, ки аз самти иму маориф аз муҳимтарин мавзӯи марказии дар паёми навбатии пешвои муаззами миллатамон мебошад.

Албатта ташаккули неруи инсонӣ, рушди илму маърифат, омода кардани кадрҳои баландихтисос ва ҷавонони ватандӯсту худогоҳ ба рушди минбаъдаи давлат ва боз ҳам боло бардоштани обрӯву эътибори Тоҷикистони азиз дар арсаи байналмилалӣ беш аз пеш зарур мебошад.

Бинобар ин, Пешвои миллат дар Паёми имсолаи хеш ба масъалаи таълиму тарбия ва соҳибкасб намудани ҷавонон таъкидҳои махсус намуданд, аз ҷумла иброз доштанд, ки “Имрӯз дар кишвар 65 литсейи касбҳои техникӣ, яъне муассисаҳои таҳсилоти ибтидоии касбӣ бо 23 500 хонанда ва курсҳои кӯтоҳмуддати касбомӯзӣ дар назди онҳо бо 12 000 хонанда, инчунин, 88 муассисаи таҳсилоти миёнаи касбӣ коллеҷҳо бо 106 000 донишҷӯ фаъолият доранд.

Илова бар ин, дар замони соҳибистиқлолӣ беш аз 117 ҳазор ҷавонони боистеъдоди мамлакат барои таҳсил ба донишгоҳҳои бонуфузи 42 кишвари пешрафтаи ҷаҳон фиристода шудаанд. Имрӯз 42 ҳазору 400 нафар ҷавонони мо дар 42 давлати мутараққии ҷаҳон таҳсили илм доранд, ки 13 ҳазор нафар ё беш аз 30 фоизи онҳо духтарон мебошанд. Ин албатта аз сиёсади маорифпарваронаи Пешвои миллат, дар самти дастгирии илму маориф ва омода кардани кадрҳо мебошад.

Маврид ба зикри хос аст, ки дар меҳвари паёми Пешвои миллат яке аз масъалаҳои муҳим ва мубрам рушди иқтидори илмии муассисаҳои таълимӣ ва рушди илму инноватсия мебошад. Дар робита ба ин дар паём ироа гардид, ки ҷиҳати вусъат бахшидан ба равандҳои инноватсионӣ ва истифодаи ҳамаҷонибаи имкониятҳои технологияҳои рақамӣ дар иқтисодиёт пешниҳод менамоям, ки солҳои 2025 – 2030 «Солҳои рушди иқтисоди рақамӣ ва инноватсия» эълон карда шаванд.

Дар радифи ин, дар ин паёп сарвари давлатамон бо ишора ба дастгирии ҳамаҷониба нисбати соҳаи маориф ироа доштанд, ки бо мақсади рушди соҳаи илму маориф ман ҳеҷ чизро дареғ намедорам. Ҳоло дар раванди бархурдҳои тамаддунии ҷаҳони рушди соҳаи илму техника ва технология дар кишварҳои пешрафта собит намуд, ки танҳо бо шарофати пешрафтҳои илмҳои риёзию техникӣ метавон ба натиҷаҳои баланди илмӣ соҳиб шуд. Аз ин лиҳоз, захираҳои бузурги зеризаминӣ ва гидроэнергетикии кишвари мо, инчунин тадбиқи ҳадафҳои стратегии кишвар тақозо менамояд, ки илмҳои табиатшиносӣ, дақиқу риёзӣ рушд намояд ва мутахассисони соҳибкасби ин соҳаҳо дар пешрафти ватани азизамон саҳмгузор гарданд.

Қайд кардан ба маврид аст, ки истиқлолияти давлатӣ барои мо имконият фароҳам овард, то ки барои рушду тараққиёти илмҳои гуногуни замон саҳмгузор бошем. Ин пеш аз ҳама масъулияти баланди шаҳрвандӣ ва донишҳои устувори соҳавиро тақозо менамояд. Дар ин марҳала бо иқдому ташаббусҳои созандаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо мақсади баланд бардоштани сатҳи неруи зеҳнӣ, рушди илм, дар тамоми соҳаҳои ҳаёт корҳои зиёду назаррас анҷом дода шудаанд.  Хулоса, дар марҳилаи пешрафти бесобиқаи илм ва техникаву технологияҳои навин ба ҳисоб меравад. Бинобар ин, дар чунин шароит рушди минбаъдаи Ҷумҳурии Тоҷикистон бевосита аз имкониятҳои воқеии неруи зеҳнӣ, пешрафти иқтисодиёти сабз, рушди инноватсия ва технологӣя аз ҷумла ба рушди ҳамаҷонибаи соҳаи илму маориф вобаста мебошад.